Hochkurdisch
Beigetreten 5. April 2008
Kurmancinin ses evrimi |
---|
m seslerinin v'ye dönüşmesi |
Anlam | Avesta İsa'dan 1737 önce (Eski Zerdüştiler'in dili) |
Zazaki | Bugünkü Kurmanci | Eski Kurmanci |
göz | çeşmen | çım | çav | çam |
ad | namen | name | nav | nam |
kış | zime | zımıstan | zıvıstan | zımıstan |
güvey | zamater | zama | zava | zama |
adım | game | game | gav | gam |
yaz | hamīn | hamnan | havîn | hamîn |
taş | kemere | kemer | kevır | kemır |
kuyruk | dume | pocik | dûv | dûm |
yarım | nēme | nême | nîv | nîm |
ölçmek | -pētim- | pêmıtene | pîvan | pîman |
ekin | teoxmen | toxım | tov | tom |
çiğ | ōm | xam | xav | xam |
Anlam | Pahlavi İsahdan 224 sonra (Kürtçenin ata dillerinden) |
Zazaki | Bugünkü Kurmanci | Eski Kurmanci |
konuk | mēhman | meyman | mêvan | mêman |
adam | mertum | merdım | mırov | mırdom |
gümüş | esēm | sêm | sîv | sîm |
akşam yemeği | şam | şamî | şîv | şîm |
Anlam | Sanskrit İsahdan 1200 önce (Kürtçele aynı kökden) |
Zazaki | Bugünkü Kurmanci | |
kaçmak | -rem- | remayene | revîn | remîn |
tuzak | damen | dame | dav | dam |
Anlam | Arapça (Kürtçele akraba değil) | Zazaki | Bugünkü Kurmanci | Eski Kurmanci |
merhaba | selam | sılam | sılav | sılam |
d'lerin düşüşü |
Anlam | Avesta İsahdan 1737 önce (Eski Zerdüştlerin dili) |
Zazaki | Bugünkü Kurmanci | Sorani | |
bıçak | kerete | kardî | kêr | kêrd | kêrd |
sarı | zeirite | zerd | zer | zerd | zerd |
soğuk | serete | serd | sar | sard | sard |
köprü | peretu | pırd | pır | pırd | pırd |
erkek | merete | mêrd | mêr | mêrd | mêrd |
yakın | nezde | nezdî | nêz | nîz | nêzd |
Anlam | Pahlavi İsahdan 224 sonra (Kürtçenin ata dillerinden) |
Zazaki | Bugünkü Kurmanci | Sorani | |
götürmek | burten | berdene | bırın | bırdın | bırdın |
etmek | kerten | kerdene | kırın | kırdın | kırdın |
ölmek | murten | merdene | mırın | mırdın | mırdın |
yemek | xwerten | werdene | xwarın | xwardın | xwardın |
v'lerin b, d yada g sesine ertelenmesi |
Anlam | Avesta (Eski Zerdüştlerin dili) |
Zazaki | Bugünkü Kurmanci | |
yirmi | vīseiti | vîst | bîst | vîst |
ön | vereh | ver | ber | ver |
ses | vanke | veng | deng | veng |
hatıra | vīre | vîrî | bîr | vîr |
rüzgar | vate | va | ba | va |
kar | vefre | vewre | berf, befr (Sorani) | verf |
koç | verşni | veşn | beran | veran |
aç | verşne | vêşan | bırçî | vırşî |
söğüt ağacı | vēti | vîyale | bî | vî |
çok yaprak | verek | velg | belg | velg |
yağmur, yağmak | -var- | varan, varayene | baran, barîn | varan, varîn |
görmek (şimdiki zaman) | -vein- | -vîn- | -bîn- | -vîn- |
söylemek (şimdiki zaman) | -vaç- | -vaj- | -bêj- | -vêj- |
söylemek | vaxten | vatene | gotın | votın |
koşmak (şimdiki zaman) | -vez- | -vez- | -bez- | -vez- |
değişmek | -veret- | vurayene | guherîn | vuherîn |
kurt | verke | verg | gur, gurg (Sorani) | vurg |
çiçek | verd | vılıke | gulîlk | vulık |
böbrek | veretke | velık | gurçık | vurçık |
Anlam | Pahlavi (Kürtçenin ata dillerinden) |
Zazaki | Bugünkü Kurmanci | |
kuzu | verek | verek | berx | verx |
bahar (Farsiden Türkçeye) | vehar | wısar | bıhar | vıhar |
süzmek | -vīz- | ro vîjnayene | bêjandın | vêjandın |
seçmek | -vīz- | vîjnayene | bıjartın | vıjartın |
badem (Farsiden Türkçeye) | vadam | vame | behıv | vehım |
gelin | veyōk | vêvıke | bûk | vûk |
dul | vēpāk | vîyaye | bî | vî |
d'nin y olması ve sonra g'ye dönüşmesi |
Anlam | Kürtçenin ata dilleri | Zazaki | Hewrami | Bugünkü Kurmanci | Eski |
ateş (Farsiden Türkçeye) | ater (Avesta), ader (Pahlavi) | adır | ayır | agır | adır |
w'nin m'ye dönüşmesi |
Anlam | Kürtçenin ata dilleri | Zazaki | Hewrami | Kelhuri | Bugünkü Kurmanci | Eski |
dil | hizwan (Avesta), izwan (Pahlavi) | zıwan | zıwan | zıwan | zıman | zıwan |
ş yada s'nin kayboluşu yada ç'ye veya h'ye dönüşmesi |
Anlam | Kürtçenin ata dilleri | Zazaki | Bugünkü Kurmanci | Eski |
ışık | reoxşne (Avesta), rōşnak (Pahlavi) | roştî, roşna | ronî | roşnî |
ayı | ereş (Avesta), xirs (Pahlavi) | hêş | hırç | hırş |
kulak | geoş (Avesta), gōş (Pahlavi) | goş | guh | guş |
on | dese (Avesta), dese (Sanskrit) | des | deh | des |
k'nin h'ye dönüşmesi |
Anlam | Kürtçenin ata dilleri | Zazaki | Bugünkü Kurmanci | Sorani | Eski |
şimdi | eknun (Pahlavi) | nıka | nıha | nûka | nıka |
Zazakinin ses evrimi |
---|
xw diftongunun önce wx'ye sonra w'ye dönüşmesi |
x'nin h'ye ertelenmesi, xwe'nin xo'ya dönüşmesi |
Anlam | Kürtçenin ata dilleri | Kurmanci/Sorani | Bugünkü Zazaki | Eski Zazaki |
yemek | xverten (Avesta), xwerten (Pahlavi), wxerden (Partça) |
xwardın | werdene | xwerdene |
istemek | xwasten (Pahlavi), wxaşten (Partça) |
xwastın | wastene | xwastene |
okumak | xventen (Avesta), xwanten (Pahlavi) | xwendın | wendene | xwendene |
hoş (Farsiden Türkçeye) | xweş (Pahlavi), wxeş (Partça) | xweş | weş | xweş |
bacı | xveher (Avesta), xweher (Pahlavi), wxaher (Partça) |
xweh, xwang, xwîşk | waye | xwaye |
kül | -?- | xwelî | wele | xwele |
uyku, rüya | xvepne (Avesta), xwab (Pahlavi) | xew, xewn | hewn | xewn |
kendi | xvet (Avesta), xwet (Pahlavi) | xwe | xo | xwe |
f'nin w'ye dönüşmesi ve sonunda düşüşü |
Anlam | Kürtçenin ata dilleri | Kurmanci | Hewrami | Bugünkü Zazaki | Eski Zazaki |
satmak | frōxten (Pahlavi) | fırotın | wrotey | rotene | fırotene |
ef'in ew diftonguna dönüşmesi |
Anlam | Kürtçenin ata dilleri | Kurmanci/Sorani/Leki | Bugünkü Zazaki | Eski Zazaki |
kar | vefre (Avesta), vefr (Pahlavi) | berf/befr/wefr | vewre | vefre |
yedi | hepte (Avesta), heft (Pahlavi) | heft/hewt | hewt | heft |
d sesinin b'ye değişmesi |
Anlam | Kürtçenin ata dilleri | Kurmanci | Bugünkü Zazaki | Eski Zazaki |
kapı | dvere (Avesta), der (Pahlavi) | der | ber | der |
obür | dvitiyem+kerem (Avesta), detiger (Pahlavi) | dın | bîn | dîn |
"çı" (what) kelimesinin "etmek", "olmak" ve "söylemek" fiillerinde "se" olması |
Anlam | Kürtçenin ata dilleri | Kurmanci/Sorani/Kelhuri | Bugünkü Zazaki | Eski Zazaki |
ne (what) | çit (Avesta), çih (Pahlavi) | çı | çı, se | çı |
nasıl | çigun (Pahlavi) | çawan/çon/çun | senîn | çenîn |
Kurmanci ve Zazakinin ses evrimi |
---|
Anlam | Kürtçenin ata dilleri | Kurmanci | Hewrami/Kelhuri | Zazaki | Eski Hal |
eşek | xere (Avesta), xer (Pahlavi) | ker | xer | her | xer |
kaynak | xan (Avesta), xanîk (Pahlavi) | kanî | xanî | hênî | xanî (Kurmanci), xênî (Zazaki) |
satın almak | xerīten (Pahlavi) | kırîn | herînayene | xırîn (Kurmanci), xeriyayene (Zazaki) | |
gülmek | xentīten (Pahlavi) | kenîn | huyayene | xenîn (Kurmanci), xuyayene (Zazaki) | |
kaşınmak | -?- | xurîn | hurîyayene | xurîyayene (Zazaki) |