Samwel Anezi oder Samuel von Ani (armenisch Սամվէլ Անեցի Samvel Anetsi, lateinisch Samuel Aniensis; * um 1100; † um 1180) war ein armenischer Historiker und Chronist des 12. Jahrhunderts.
Leben Bearbeiten
Samuel wurde wahrscheinlich in Ani geboren, der alten Hauptstadt der Bagratiden.[1] Über das Leben des Chronisten[2] ist wenig bekannt. Er war wohl ein Schüler von Hovhannès Sarkavag.[3]
Œuvre Bearbeiten
Er war der erste Armenier, der in seiner Hawakmunk i groz patmagraz (Հաւաքմունք ի գրոց պատմագրաց - Sammlung im Buch der Historiker) oder Universalchronik (Ժամանակագրություն - Schamanakagrutjun)[6] die Methode der Chronographie (χρονογραφία) anwendete: die Ereignisse seit Noach bis zum Jahr 626 der Armenischen Zeitrechnung (5. Februar 1177–6. Februar 1178) werden in Form von chronologischen Tafeln dargestellt[7]. Dazu greift er auf andere alte Chronisten zurück[8], wobei vor allem Eusebius von Caesarea zu erwähnen ist.[9] Das Werk war wohl eine Auftragsarbeit für Katholikos Grigor D Tgha (Գրիգոր Դ Տղա, Gregor IV. Tłay „das Kind“, 1173–1193).
Sein Werk wird von Kirakos de Gandzak und Mkhitar d'Ani aufgenommen.[10]
Das Werk von Samuel von Ani wurde von einem anonymen Schriftsteller bis zum Jahr 789 der Armenischen Zeitrechnung (27. Dezember 1339–25. Dezember 1340) fortgeführt.[11]
Ein weiteres Werk ist die „Interpretation des Kalenders“ (Մեկնութիւն տոմարի) im Auftrag von Stepannos Imastaser (Степанноса Имастасера).
Ausgaben Bearbeiten
Das Werk wurde unter anderem ins Lateinische übersetzt:
- Samuelis, Presbyteri Aniensis temporum usque ad suam aetatem ratio. 1818.
Eine Ausgabe mit Vorwort und Fußnoten stammt von A. Ter-Mikaelian 1893 (Հաւաքմունք ի գրոց պատմագրաց). Einzelne Passagen wurden in französische Sammlungen (Brose) aufgenommen.
Literatur Bearbeiten
- Académie royale des inscriptions et des belles lettres (dir.): Recueil des historiens des croisades. t. I: Documents arméniens, Paris, Imprimerie impériale 1869–1906.
- Robert Bedrosian: Armenia during the Seljuk and Mongol Periods. In: Richard G. Hovannisian (hg.): Armenian People from Ancient to Modern Times. vol. I: The Dynastic Periods: From Antiquity to the Fourteenth Century, Palgrave Macmillan 2004: S. 241–271. ISBN 978-1403964212
- Gérard Dédéyan: Le temps de la croisade (fin XIe – fin XIVe siècle) — Le renouvellement de la vie intellectuelle. In: Gérard Dédéyan (hg.): Histoire du peuple arménien. Toulouse, Privat 2007: S. 356–362 (1re éd. 1982). ISBN 978-2-7089-6874-5
- Antony Eastmond (hg.): Eastern approaches to Byzantium. Ashgate 2001. ISBN 978-0754603221
- Agop Jack Hacikyan (hg.): The Heritage of Armenian Literature. vol. II: From the Sixth to the Eighteenth Century, Détroit, Wayne State University Press 2002. ISBN 978-0814330234
- Méroujan Karapétian: La littérature historique arménienne (Ve – XXe siècles). In: Claude Mutafian (hg.): Arménie, la magie de l’écrit. Paris, Somogy 2007: S. 134–136. ISBN 978-2-7572-0057-5
- Alden A. Mosshammer: The Easter Computus and the Origins of the Christian Era. Oxford University Press 2008. ISBN 978-0199543120
- Anne Elizabeth Redgate: The Armenians. Oxford, Blackwell Publishing, coll. «The Peoples of Europe» 2000. ISBN 0-631-22037-2
- Abraham Terian: The Armenian Gospel of the Infancy: With Three Early Versions of the Protevangelium of James. Oxford University Press 2008. ISBN 978-0199541560
- John Victor Tolan: Medieval Christian Perceptions of Islam. S. 51.
- Steven Runciman: A History of the Crusades. Cambridge University Press 1987. Vol. I. S. 335. “Later Armenian chroniclers, such as Samuel of Ani and Mekhitar of Airavanq, writing at the end of the twelfth century, and Kirakos of Gantzag and Vartan the Great, in the thirteenth century, treat only briefly of the First Crusade.”
Armenisch Bearbeiten
- Աբրահամյան Աշ., Սամվել Անեցու տոմարական և տիեզերագիտական աշխատությունը (Abrahamyan Ash., Samvel Anetsis kalenderkosmologische Arbeit), - «Էջմիածին» Echmiadzin, 1951, № 1, էջ 30–37, № 2, էջ 34–43։
- Միրիճեան Ա., Սամուէլ Անեցին Հայոց քրիստոնէութիւն ընդունելու թուականի առընչութեամբ, (Mirijian A., Samuel Anets zum Zeitpunkt der Annahme des armenischen Christentums) - «Շողակաթ» Shoghakat, 1953, էջ 193–196։
- Աբգարյան Գ. Վ., Մատենագրական նորույթներ. (Abgaryan G. V., Bibliographische Neuheiten.) ՀՍՍՌ ԳԱ Տեղեկագիր հասարակական գիտությունների Bulletin der Akademie der Wissenschaften der UdSSR, 1964, № 1, էջ 75–84։
- Մաթևոսյան Կ. Ա., Սամուել Անեցու «Ժամանակագրության» ավարտման թվականը և պատվիրատուն. (Matosyan K. A., das Datum der Fertigstellung von Samuel Anetsis „Chronologie“) Պատմա-բանասիրական հանդես (Patma-banassirakan handes - Historisch-Philologisches Journal), 1992, № 1, էջ 156–162։
- Տեր-Պետրոսյան Լևոն, Խաչակիրները և հայերը, Հատոր Բ, (Levon Ter-Petrosyan, Die Kreuzfahrer - die Armenier, Band II) Պատմա-քաղաքագիտական հետազոտություն (Patma-kaghakagitakan hetasotutjun - Historisch-Politische Forschung), Երևան Jerewan 2007։ ISBN 978-99941-2-075-8
- Կ. Մաթևոսյան, Սամուել Անեցու Ժամանակագրության ձեռագրերը և նորահայտ լրացումները, (K. K. Matosyan, Samuel Anetsis Chronik-Manuskripte & Neuzugänge) Jerewan 2009.
- Կարեն Մաթեւոսյան, Սամվել Անեցին եւ նրա շարունակողները մի քանի վանքերի կառուցման մասին,- «Էջմիածին» Echmiadzin, (Karen Matevosyan: Samvel Anetsi und seine Nachfolger beim Bau mehrerer Klöster.) 2012, փետրուար, էջ 11–21։
Weblinks Bearbeiten
Einzelnachweise Bearbeiten
| Personendaten | |
|---|---|
| NAME | Samwel Anezi |
| ALTERNATIVNAMEN | Samuel d' Ani; Samuel Aniensis; Samuel Yeretz; Yeretz Samuel; Samuel Presbyter; Samuel de Ani; Սամվէլ Անեցի (armenisch); Самуел Анеци (russisch) |
| KURZBESCHREIBUNG | armenischer Chronist |
| GEBURTSDATUM | um 1100 |
| STERBEDATUM | um 1180 |