Gilman Exposto dos Santos

osttimoresischer Politiker der União Democrática Timorense (UDT)

Gilman Ascenção Exposto dos Santos[1] (* 4. Juli 1956 in Fatubessi, Ermera, Portugiesisch-Timor; † 25. November 2019 in Dili, Osttimor) war ein osttimoresischer Politiker der União Democrática Timorense (UDT).[2][3]

Gilman Exposto dos Santos

Werdegang Bearbeiten

 
Gilman Exposto dos Santos im Parlament (2019)

Santos besuchte einen Kurs für Elektriker an der Escola Técnica.[2]

Vater und Bruder von Santos kamen im Bürgerkrieg gegen die FRETILIN 1975 in Aifu ums Leben. Die UDT stellte sich nach dem verlorenen Krieg zeitweise auf Seiten der indonesischen Invasoren. Santos war im annektierten Osttimor von 1977 bis 1979 Angestellter der indonesischen Regierung, dann Mitarbeiter des CRC bis 1987 und bis 2012 der Yayasan ETADEP (Osttimor Landwirtschaft- und Entwicklungsprojektstiftung). Santos war der Ehemann von Armandina Maria Gusmão dos Santos, der Schwester von Xanana Gusmão, dem Führer des bewaffneten Widerstandes gegen die Besetzung Osttimors von den Indonesiern. Als dieser 1992 gefangen genommen wurde, wurden auch Santos, seine Frau und zwei ihrer Kinder (13 und 15 Jahre alt) von der Kopassus zeitweise inhaftiert. Santos war zu dieser Zeit Mitarbeiter einer katholischen Hilfsorganisation und seine Frau Armandina Privatsekretärin vom indonesischen Gouverneur Mário Viegas Carrascalão. Von allen Verwandten Xanana Gusmãos war sie am längsten im Gefängnis. Hier wurde sie mehrmals von Kopassus-Soldaten gefoltert.[2][3][4][5]

2003 war Santos Mitbegründer des Academia de Café de Timor-Leste.[6] Von 2014 bis 2018 arbeitete Santos für die Firma GAS.[2] Nilton Gusmão dos Santos ist ein erfolgreicher Unternehmer und Präsident der Liga Futebol Amadora.[7]

Seit Februar 2010 war Santos Präsident der UDT und damit Nachfolger von João Viegas Carrascalão.[8] Bei den Parlamentswahlen in Osttimor 2012 und 2017 führte Santos die Parteiliste der UDT an, die aber an der Drei-, beziehungsweise Vier-Prozent-Hürde scheiterte.[1][9] Bei den vorgezogenen Neuwahlen 2018 trat die UDT zusammen mit anderen Parteien im Bündnis Frenti Dezenvolvimentu Demokratiku (FDD) an. Diesmal gelang Santos auf Platz 2 der FDD-Liste der Einzug ins Parlament.[10] Das Bündnis der FDD zerbrach am 17. Juni, so dass Santos nun als Einzelabgeordneter im Parlament saß.[11] Er war Mitglied der parlamentarischen Kommissionen für konstitutionelle Fragen und Justiz (Kommission A) und für Infrastruktur (Kommission E).[2]

Am 25. November 2019 verstarb Santos im Hospital Nacional Guido Valadares in der Landeshauptstadt Dili.[12] Er wurde auf dem Friedhof von Becusi beigesetzt.[13]

Einzelnachweise Bearbeiten

  1. a b UNMIT: Compendium of the 2012 Elections in Timor-Leste As of 19 June 2012, abgerufen am 20. Juni 2017.
  2. a b c d e Nationalparlament Osttimors: Gilman A. Exposto dos Santos, abgerufen am 1. Juli 2019.
  3. a b Documents on East Timor from PeaceNet and Connected Computer Networks: Volume 19: December 1, 1992 - January 11, 1993, abgerufen am 20. Juni 2017.
  4. Amnesty International: ASA 21/21/92, 30. November 1992
  5. [GSJ] GJA: State Violence against E, 3. August 1998
  6. Business Timor: ETCI selebra loron Dies Natalis ba Dala XI, 22. September 2014 (Memento des Originals vom 6. April 2020 im Internet Archive)  Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/www.jornalbisnistimor.com, abgerufen am 10. Juli 2019.
  7. SAPO: Morreu presidente do partido UDT, 25. November 2019@1@2Vorlage:Toter Link/noticias.sapo.tl (Seite nicht mehr abrufbar, festgestellt im Mai 2023. Suche in Webarchiven)  Info: Der Link wurde automatisch als defekt markiert. Bitte prüfe den Link gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis., abgerufen am 26. November 2019.
  8. Blog der UDT: Gilman Exposto dos Santos, o novo Presidente da UDT , 28. Februar 2010, abgerufen am 20. Juni 2017.
  9. Liste der Kandidaten aller Parteien 2017
  10. Wahllisten der Parlamentswahlen 2018
  11. Tatoli: FDD Disolve PUDD "Apoiu" Fretilin UDT ho FM "Sadedere" AMP, 18. Juni 2018, abgerufen am 19. Juni 2018.
  12. Media Parlamento Nacional: Parlamento Nacional hato’o sentido condolência ba família enlutada Deputado Gilman A. Exposto dos Santo, husi Bancada UDT, ne’ebé hakotu iis iha Hospital Nacional Guido Valadares, iha loron 25 novembro 2019., abgerufen am 25. November 2019.
  13. Nationalparlament Osttimors: Parlamento Nacional presta homenagem ikus ba Deputado Gilman dos Santos, abgerufen am 1. Januar 2024.