Cornelis Johannes Vos

niederländischer Arzt und Politiker
(Weitergeleitet von Cornelius Johann Voss)

Cornelis Johannes Vos (auch Cornelius Johann Voss, Cornelius Johann Vos, Cornelius Joannes Vos; * 20. März 1768 in Montfoort, Provinz Utrecht; † 2. Juli 1819 in Batavia, heute Jakarta)[1] war ein niederländischer Arzt und Politiker.

Leben und Wirken Bearbeiten

Cornelis Johannes Vos wurde als eines der neun Kinder[2] von Jacob Albert Vos und Jacoba Maria de Joncheere geboren.[3] Der Vater war reformierter Pfarrer in Montfoort, wurde am 26. Juni 1768 Pfarrer in Zaltbommel und war vom 4. Dezember 1769 bis zum 20. Januar 1794 Professor für Theologie an der Universität Utrecht.[4] An dieser Universität wurde Cornelis Johannes Vos 1788 immatrikuliert[5] und am 11. Juni 1789 zum Dr. med. promoviert.[6] Um 1791 war er Arzt in Den Haag.[7] Im Jahre 1792 erhielt er die silberne Medaille (Cothenius-Medaille)[8] der kaiserlichen Akademie der Naturforscher (Leopoldina) für eine Arbeit zum Preisthema Über den richtigen Begriff und die zweckmäßige Behandlung der Krankheiten der ersten Wege.[9]

Der als gemäßigt geltende Vos gehörte vom 25. Januar bis zum 4. Mai 1795 dem provisorischen Stadtrat und nach der Wahl am 21. April 1795 vom 4. Mai 1795 bis zum 22. Februar 1796 dem Stadtrat von Utrecht an.[1] Er war Mitglied in dessen Komitee für öffentlichen Unterricht.[10] Vom 24. November 1795 bis zum 1. März 1796 war er Abgeordneter für Utrecht in den Generalstaaten der Republik der Sieben Vereinigten Provinzen.[11] Außerdem vertrat er Utrecht vom 4. Januar 1796 bis zum 15. Mai 1800 im Komitee für Angelegenheiten im Zusammenhang mit Ostindischem Handel und Besitz.[11] Wie viele Mitglieder dieses Komitees war er Freimaurer.[12] Mitglied der Regierung des Departements Utrecht war Vos vom 4. Juni 1802 bis zum 1. August 1805 (Wiederwahl am 18. August 1804) und vom 29. September 1805 bis Mai 1807.[11]

Cornelis Johannes Vos heiratete 1791 Cornelia Adriana Johanna Vos, die Tochter von Johannes Vos und Ida Wilhelmina Bake.[7]

Veröffentlichungen Bearbeiten

  • Cornelius Joannes Vos: Specimen physico-medicum inaugurale de nutritione imprimis nervosa. Ex officina Abrahami à Paddenburg, Trajecti ad Rhenum 1789 [Utrecht 1789] auch in: Christianus Fridericus Ludwig: Scriptores nevrologici minores. Band 4, 1795, S. 202–251, 410; Rezensionen in: Allgemeine Literatur-Zeitung. 1791, Band 3, Nr. 250, 16. September 1791, Spalte 573–576 (Digitalisat) und in: Paulus Usteri (Hrsg.): Repertorium der medicinischen Litteratur des Jahres 1790. Ziegler und Söhne, Zürich 1791, S. 413–419 (Digitalisat) und in: Sebast[ian] Joh[ann] Ludwig Doering: Critisches Repertorium der auf in- und ausländischen höhern Lehranstalten vom Jahre 1781 bis 1800 herausgekommenen Probe- und Einladungsschriften aus dem Gebiete der Arzneygelahrtheit und Naturkunde. Band 1, Verlag der Hohen-Schulbuchhandlung, Herborn 1803, S. 38, Nr. 274 (Digitalisat)
  • Corn. Iohan. Vos: Genees- en heelkundige verhandeling over het been en spek-gezwel. B. Wild en J. Altheer, Utrecht 1791 (Digitalisat), Rezension in: Algemeene Vaderlandsche Letter-Oefeningen. A. van der Kroe en J. Yntema, Amsterdam 1793, Band 1, S. 389–390 (Digitalisat, Text)

Literatur Bearbeiten

  • Adolph Carl Peter Callisen: Medicinisches Schriftsteller-Lexicon. Band 20, Copenhagen 1834, S. 254 (Digitalisat)

Einzelnachweise Bearbeiten

  1. a b Renger Evert de Bruin: Burgers op het kussen. Volkssoevereiniteit en bestuurssamenstelling in de stad Utrecht 1795–1813. Walburg Pers, Zutphen 1986, ISBN 90-6011-507-4, S. 351, 356, 361; zugleich: Dissertation, Universität Utrecht, 1986
  2. De Navorscher. Band 16, C. M. Van Gogh, Amsterdam 1866, S. 319 (Digitalisat)
  3. Testament von 1802 der Jacoba Maria de Joncheere, Ehefrau von Jacob Albert Vos, in Het Utrechts Archief, Inventarnummer U260a013
  4. Regt: VOS (Jacob Albert). In: Philipp Christiaan Molhuysen und Friedrich Karl Heinrich Kossmann: Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek. Band 10, Verlag A. W. Sijthoff’s Uitgevers-Maatschappij, Leiden 1937, Sp. 1136
  5. Album studiosorum Academiae Rheno-Traiectinae MDCXXXVI–MDCCCLXXXVI. J. L. Beijers et J. van Boekhoven, Ultraiecti MDCCCLXXXVI [Utrecht 1886], Sp. 178, Eintrag „Cornelius Joannes Vos Montfortio-Trajectinus.“ (Digitalisat)
  6. F[rans] Ketner (Hrsg.): Album Promotorum, qui inde ab anno MDCXXXVIo usque ad annum MDCCCXVum in Academia Rheno-Trajectina gradum doctoratus adepti sunt, Societas cui nomen „Provinciaal Utrechtsch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen“ componendum edendumque curavit, atque Academiae Rheno-Trajectinae trecesimo die natali donum obtulit. In aedibus Broekhoffii Soc. Anon. (antea Keminkii et filii), Traiecti ad Rhenum MCMXXXVI [Utrecht 1936], S. 205, Eintrag im Jahr 1789 „Jun. 11 Cornelius Joannes Vos, Montfort. 3), Med., publ. 4), de Nutritione imprimis nervosa, Nahuys.“ mit den Fußnoten „3) Civis Trajectinus. 4) Magno cum applausu.“ (Ausschnitt), auf S. 233 zur Bedeutung von „Trajectinus: uit stad of provincie Utrecht.“
  7. a b Ehevertrag von 1791 von Cornelis Johannes Vos und Cornelia Adriana Johanna Vos, in Het Utrechts Archief, Inventarnummer U237a009
  8. Preisträger der Cothenius-Medaille von 1792 bis 1861 bei der Leopoldina (leopoldina.org); abgerufen am 16. Oktober 2012
  9. Die Cothenius’sche Preisstiftung. In: Bonplandia. Zeitschrift für die gesammte Botanik. Band 7, Nr. 17/18, 1. Oktober 1859, Verlag von Carl Rümpler, Hannover 1859, S. 246–251, insbesondere S. 247 f. (Digitalisat)
  10. G[erhard] W[illem] Kernkamp (Hrsg.): Acta et decreta senatus. Teil 3: April 1766 – November 1815 (= Historisch Genootschap, Utrecht: Werken. 3. Serie, Band 71). Verlag Kemink en Zoon, Utrecht 1940, S. 243, 246, 249, 251, 260, 263, 675
  11. a b c Cornelis Johannes Vos bei historici.nl
  12. Gerrit Jan Schutte: De Nederlandse Patriotten en de koloniën. Tjeenk Willink, Groningen 1974, ISBN 90-01-39015-3, S. 194 (Vos wird auch erwähnt auf S. 121, 123, 177); zugleich: Dissertation, Universität Utrecht, 1974